Đau cổ vai gáy gây nên những cơn đau vô cùng khó chịu, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt thường ngày và công việc của người bệnh. Cần điều trị sớm bệnh lý này để cuộc sống không bị đảo lộn và giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn.
Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ của vùng cổ vai gáy bị co cứng gây nên những cơn đau. Ngoài ra, người bệnh còn bị hạn chế một số vận động như quay cổ, quay đầu. Những cơn đau này thường xuất hiện vào buổi sáng, liên quan đến hệ cơ xương khớp và mạch máu tại vùng vai gáy.
Khi bị đau cổ vai gáy, ban đầu người bệnh chỉ thấy có cảm giác đau nhẹ, mỏi vùng vai gáy. Những cơn đau này sẽ tăng thêm về mức độ và tần suất xuất hiện nếu bệnh kéo dài. Cơn đau càng biểu hiện rõ ràng khi người bệnh lao động nặng, vận động cổ, vai, gáy nhiều. Đau cổ gáy có thể tăng dần, đau lan xuống tận cánh tay.
Bệnh đau cổ vai gáy thường xuất hiện bất ngờ, không báo trước. Có thể sau khi ngủ dậy người bệnh cảm thấy đau vùng cổ vai gáy và gặp khó khăn trong việc vận động vùng cổ.
Phân loại bệnh đau cổ vai gáy
Dựa vào thời gian diễn ra bệnh, người ta chia đau cổ vai gáy thành 2 loại:
Đau cổ vai gáy cấp tính
Loại này thường xảy ra sau khi người bệnh ngủ không đúng tư thế khiến cho các cơ căng giãn quá nhanh hoặc sau khi bị chấn thương cơ, dây chằng vùng cổ vai gáy. Tình trạng đau này sẽ biến mất sau một thời gian và không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe của người bệnh.
Đau cổ vai gáy mãn tính
Với những trường hợp này, tình trạng đau vai gáy sẽ diễn ra thường xuyên, lâu dài kèm một vài triệu chứng khác như đau lan sang cánh tay, dị cảm. Người bệnh nên đi khám để được chỉ dẫn cách chữa trị hiệu quả, hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực mà bệnh gây nên.
Nguyên nhân gây đau cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy là tình trạng khá nhiều người gặp phải. Bệnh lý này do nhiều nguyên nhân gây nên, có thể do cơ học hoặc do bệnh lý.
Nguyên nhân cơ học
Một số nguyên nhân dưới đây có thể khiến bạn bị đau cổ vai gáy:
Tập luyện quá sức: Trường hợp tập luyện quá sức, tập sai kỹ thuật có thể khiến bạn bị đau mỏi vai gáy. Ngoài ra, không khởi động trước khi vận động mạnh cũng gây nên tình trạng này.
Hoạt động sai tư thế: Ngồi cong lưng trong thời gian dài, ngủ gục xuống bàn… có thể khiến mạch máu bị chèn ép, lưu thông chậm lên vùng cổ dẫn đến đau mỏi.
Tính chất công việc: Những công việc phải ngồi hoặc đúng một chỗ trong thời gian dài sẽ khiến các cơ vùng cổ, bả vai bị chèn ép, thiếu máu nuôi dưỡng nên dễ bị đau mỏi.
Thiếu dinh dưỡng: Việc thiếu một số vitamin, khoáng chất, đặc biệt là canxi có thể khiến dây thần kinh ngoại vi hoạt động yếu hơn, dẫn đến đau đớn, tê bì vùng vai gáy.
Chấn thương: Chấn thương vùng vai gáy có thể làm tổn thương dây chằng, đốt sống… Điều này có thể dẫn đến tình trạng đau cổ vai gáy.
Nhiễm lạnh: Cơ thể nhiễm lạnh có thể khiến dây thần kinh bị tổn thương, lâu dần gây tình trạng đau mỏi vai gáy.
Ngồi sai tư thế, ngồi một chỗ quá lâu có thể dẫn đến đau cổ vai gáy
Nguyên nhân bệnh lý
Đau cổ vai gáy có thể là biểu hiện của một số bệnh lý sau:
Thoái hóa đốt sống cổ: Khi bị bệnh này, các gai xương sẽ xuất hiện và chèn ép vào dây thần kinh ở cổ vai gáy, gây đau nhức, mỏi. Người bệnh thường cảm thấy đau, cứng cổ mỗi khi ngủ dậy. Đối tượng dễ mắc nhất là người trung niên (trên 40 tuổi).
Rối loạn chức năng thần kinh: Các dây thần kinh vùng cổ vai gáy bị kéo dài quá sẽ gây đau mỏi. Người bệnh không chỉ bị đau cổ vai gáy mà còn có các triệu chứng như khó ngủ, mất tập trung, dễ xúc động…
Vôi hóa cột sống: Cột sống bị vôi hóa khi canxi lắng đọng bám vào thân đốt sống. Những chồi xương này chèn ép rễ thần kinh ống sống dẫn tới đau cổ vai gáy và khó vận động.
Viêm bao khớp vai: Bị bệnh này, người bệnh sẽ thấy đau một bên khớp vai khi trời lạnh hoặc đau lúc nửa đêm, nhất là khi nằm nghiêng. Nhiều trường hợp người bệnh còn không thể vòng tay ra sau, không với tay lấy được đồ trên cao hoặc đau khi chải đầu.
Rối loạn khớp bả vai lồng ngực: Thường xuyên phải ngồi một chỗ trong nhiều giờ khiến cho các cơ bị căng giãn quá mức, dẫn đến đau mỏi vai gáy. Bệnh lý này thường gặp ở những người làm nghề thợ may, nhân viên văn phòng, lái xe…
Triệu chứng khi bị đau vai gáy
Bệnh đau cổ vai gáy thường có những biểu hiện như:
- Đau vùng cổ vai gáy, đau tăng lên khi đi lại, ngồi lâu, vận động cột sống cổ…
- Đau khi thay đổi thời tiết.
- Cơn đau có thể lan xuống bả vai, khiến cánh tay, cẳng tay và ngón tay tê mỏi.
- Những trường hợp nặng chỉ cần cử động, đi lại nhẹ nhàng cũng thấy đau rất khó chịu.
Chẩn đoán đau cổ vai gáy
Để được chẩn đoán chính xác bệnh lý này, các bác sĩ sẽ chỉ định một số kỹ thuật sau:
- Chụp X-quang: Qua hình ảnh X-quang có thể phát hiện được các khe hẹp giữa 2 đốt sống, khối u…
- Chụp CT: Chụp hình ảnh cắt ngang chi tiết bên trong của phần cổ vai gáy.
- Chụp cộng hưởng từ: Phát hiện các yếu tố liên quan đến tủy sống, dây thần kinh, dây chằng vùng cổ vai gáy.
- Chụp tủy sống: Có thể thay thế cho phương pháp chụp cộng hưởng từ.
- Siêu âm Doffler động mạch sống nền.
Điều trị đau cổ vai gáy
Khi bị đau cổ vai gáy, tùy thuộc vào mức độ đau cũng như tình trạng sức khỏe của người bệnh, các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị hiệu quả.
- Điều trị nội khoa: Người bệnh được chỉ định một vài loại thuốc như thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau, thuốc thư giãn cơ… bằng đường uống hoặc tiêm.
- Điều trị vật lý: Sử dụng các phương pháp như kéo cột sống cổ, các bài tập hỗ trợ giảm thiểu cơn đau…
- Điều trị bằng YHCT, kết hợp Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng (Được phòng khám YHCT của tỉnh hội áp dụng)
- Phẫu thuật: Áp dụng cho những trường hợp nặng, giúp giải ép rễ thần kinh hoặc tủy sống.
Tại phòng khám YHCT của tỉnh hội bệnh nhân đến khám và điều trị bệnh lý đau vai cổ gáy tùy theo từng thể bệnh mà các bác sĩ chỉ định điều trị với các loại kỹ thuật khác nhau, có thể dùng một hai hoặc kết hợp nhiều phương pháp
- Phương pháp Y học cổ truyền:
- Dùng thuốc:
+ Thuốc sắc uống: kê đơn cho các thể bệnh
+ Thuốc hoàn phong thấp: cho thể ngoại cảm phong hàn
+Thuốc hoạt huyết: cho thể thiểu năng động mạch sống nền dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não.
- Châm cứu, xoa bóp bấm huyệt: thực hiện tác động trên các huyệt vị trên hệ thống kinh lạc cho các loại thể bệnh có tác dụng khu phong tán hàn, thông kinh hoạt lạc.
- Xông và đắp thuốc bằng thảo dược: hỗ trợ cho các phương pháp khác làm tăng hiệu quả điều trị
- Cấy chỉ: cho những trường hợp điều trị đã ổn định, trước khi kết thúc điều trị nhằm tránh tái phát.
- Phương pháp Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng
- Siêu âm trị liệu: viêm khớp, thoái hóa khớp
- Điện phân dẫn thuốc: chống co thắt cơ, giảm đau cấp tính
Siêu âm trị liệu - Kích thích xung điện
- Laser nội mạch: Thiểu năng động mạch sống nền gây thiểu năng tuần hoàn não.
- Kéo giãn đốt sống cổ: thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ.
Xin giới thiệu tóm tắt một số bệnh án điều trị bệnh nhân đau cổ vai gáy đã điều trị tại phòng khám YHCT của Hội Đông y tỉnh:
- Nguyễn Xuân Diện tuổi 39, địa chỉ phường Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh
Bệnh nhân đến khám với lý do đau nhức buốt vùng cổ gáy
Bệnh nhân đêm hôm trước tắm muộn, đêm nằm điều hòa để quên mức lạnh suốt đêm, sáng dậy thấy đau nhức buốt vùng cổ gáy, vận động quay cúi cổ rất khó khăn, đầu nghiêng sang một bên. Khám các động tác quay cúi cổ về bên phải rất hạn chế, chất lưỡi nhạt, rêu trắng dày, mạch phù khẩn. chẩn đoán Đau vai cổ gáy do lạnh (thể phong hàn), bệnh nhân được chỉ định: châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, xông và đắp thuốc. kết quả ngay lần trị liệu đầu tiên đã đỡ rất nhiều, hai hôm tiếp theo điều trị tiếp hết đau, vận động cổ gáy bình thường. kết thúc điều trị. Chi phí rất thấp hết 450.000 đ
Nhận xét: bệnh nhân sơ hở để nhiễm lạnh (ngoại cảm phong hàn vào kinh lạc) nhưng mới bị lần đầu, đến điều trị ngay nên chỉ dùng ít thủ thuật và nhanh khỏi.
- Trần Thị Vân tuổi 45, địa chỉ Kinh Bắc Bắc Ninh
Bệnh nhân làm công việc văn phòng ngồi máy tính nhiều, tiền sử hay bị đau nhức mỏi vai cổ gáy, cảm giác dau lan xuống cánh tay, kèm theo đau nhức đầu, đau tăng lên khi vận động. Bệnh nhân cứ bị từng đợt bị đau phải đi điều trị, đỡ đau xong lại tái phát, chụp phim Xq hình ảnh thoái hóa và hẹp khe khớp đốt sống cổ C5 và C6. Chẩn đoán Đau vai cổ gáy do Thoái hóa đốt sống cổ.
Chỉ định điều trị: Châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, kéo giãn đốt sống cổ. liệu trình điều trị 2 đợt mỗi đợt 7 ngày. Hết đợt 1 bệnh nhân đỡ đau nhiều, vận động quay cúi cổ bình thường. hết đợt 2 bệnh nhân hết đau, chỉ định cấy chỉ trước khi ngừng điều trị và kê đơn bốc 5 thang thuốc sắc uống tại nhà. Theo dõi 2 năm nay không thấy tái phát đau trở lại.
- Bùi Quang Huy 44 tuổi địa chỉ Suối Hoa, tp Bắc Ninh
Bệnh nhân tiền sử bị thoái hóa đốt sống cổ, hay bị đau nhức mỏi vùng vai cổ gáy, đã đi điều trị Đông y nhiều lần, đỡ ít sau lại đau trở lại. Ngày 12/5/2021 bệnh nhân đến phòng khám của tỉnh Hội điều trị, được chẩn đoán là đau vai cổ gáy do thoái hóa đốt sống cổ. bệnh nhan được chỉ định điều trị châm cứu xoa bóp bấm huyệt, kéo giãn đốt sống cổ. sau 7 ngày điều trị bệnh nhân đỡ đau nhiều, điều trị củng cố thêm 5 ngày nữa bệnh nhân khỏi hẳn. một năm rưỡi nay không đau trở lại.
- Bệnh nhân Đỗ Ngọc Trung 67 tuổi, địa chỉ Khả Lễ, Võ Cường, Bắc Ninh. Bệnh nhân tiền sử đã bị thoái hóa đốt sống cổ đã điều trị đau vai cổ gáy nhiều lần. Cách 1 tuần bị ngã tổn thương đốt sống cổ, đau nhức nhiều vùng cổ gáy, vận động quay cúi cổ hạn chế nhiều. Xq tổn thương mẻ đốt sống cổ 3. Bệnh nhân đến điều trị ngày 03/10/2022.
Bệnh nhân được chỉ định: thuốc sắc uống, thuốc hoạt huyết, siêu âm trị liệu, điện phân thuốc. liệu trình điều trị 3 đợt mỗi đợt 7 ngày. Sau mỗi đợt bệnh nhân đỡ đau nhiều, vận động quay cúi cổ thoải mái dễ chịu. Bệnh nhân được cấy chỉ trước khi kết thúc điều trị.
Theo tạp chí Đông y Bắc Ninh
