Ngày 22 tháng 9 năm 2021, tại Văn phòng hội Đông y tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức Lễ bế giảng lớp Xoa bóp bấm huyệt cho người mù, đây là chương trình phối hợp giữa Hội Đông y tỉnh với Hội Người mù tỉnh Bắc Ninh. Thời gian đào tạo cho chương trình là 3 tháng. Đây là chương trình hoạt động nhân đạo của Hội đông y tỉnh cho nên các học viên đều được đào tạo miễn phí.
Hội đông y tỉnh Bắc Ninh là tổ chức xã hội nghề nghiệp được đảng và nhà nước giao nhiệm vụ, hội tập hợp những người làm về công tác Đông y, hội kế thừa và phát triển tinh hoa của nền Đông y Việt Nam. Hội thực hiện công tác đào tạo và bồi dưỡng kiến thức về Đông y cho các hội viên và các học viên có nhu cầu. Trong những năm qua, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo bồi dưỡng của các hội viên, Hội đông y tỉnh đã tổ chức nhiều chương trình đào tạo như Đào tạo lương y các khóa, phối hợp đào tạo Ys YHCT, các chương trình hội thảo về chuyên môn YHCT. Năm 2021, để đáp ứng nhu cầu của các học vên, hội Đông y tỉnh phối hợp với Hội người mù tổ chức đào tạo chương trình XBBH cho 15 hội viên hội người mù.
Tạo hóa rất công bằng lấy đi của con người cái này, sẽ bù đắp lại bằng cái khác. Thiếu đi đôi mắt để cảm nhận thế giới, bù lại họ có đôi bàn tay tinh nhạy, có thể nhìn thế giới bằng đôi bàn tay. Nghề xoa bóp – bấm huyệt là một nghề sử dụng được ưu điểm này của người khiếm thị, đồng thời giúp người khiếm thị giỏi nghề, có công việc ổn định, lâu dài.
.Xoa bóp – bấm huyệt đòi hỏi đôi tay khéo léo và nhạy bén
Xoa bóp: Là thủ thuật sử dụng bàn tay của người xoa bóp tác động vào da thịt của người được xoa bóp với một lực nhất định theo mục tiêu đã chọn: làm đẹp, phục hồi sức khỏe, cải thiện hoặc điều trị bệnh. Nên chú ý luyện bàn tay là chính.
- Xoa là tác động vào da theo hướng hình tròn thường dùng khúc dạo đầu của xoa bóp thoa dầu hay thoa phấn rơm hay chất bôi trơn, cũng như các bước chuẩn bị và thực hành cho cả quá trình xoa bóp.
- Bóp là ngón cái 1 bên, các ngón còn lại 1 bên, ngón cái và ngón trỏ gọi là bóp 2 ngón; ngón cái, ngón trỏ và ngón áp út gọi là bóp 3 ngón…
Nên để xoa bóp giỏi phải luyện cách để sử dụng bàn tay điêu luyện và có lực nhất định.
Bấm huyệt: Là thủ thuật sử dụng ngón tay để tác động lên huyệt đã chọn. Nên chú ý luyện ngón tay là chính.
- Bấm: Là từ chung để chỉ sử dụng các thủ thuật của từng ngón tay như các thủ thuật day,
- Huyệt: Là một điểm trên cơ thể mà người xưa đã mô tả và xác định để thông qua đó chẩn đoán và điều trị bệnh. Nên phải nhớ tên huyệt, xác định đúng vị trí, ý nghĩa của từng huyệt, biết tác dụng của mỗi huyệt cũng như phối hợp các huyệt lại với nhau để đạt mục tiêu đã chọn là làm đẹp, phục hồi sức khỏe, cải thiện hoặc điều trị bệnh.
Để làm tốt, xoa bóp – bấm huyệt đòi hỏi nhiều yếu tố như kiến thức, kỹ thuật, cần cù…. và đặc biệt là sự cảm nhận của đôi tay, của từng ngón tay. Đôi bàn tay trong xoa bóp bấm huyệt là sự kết nối, giao tiếp qua xúc giác, không đơn thuần là làm đẹp, phục hồi sức khỏe, cải thiện hoặc điều trị bệnh mà còn là sự giao tiếp phi ngôn ngữ. Người được xoa bóp bấm huyệt có thể cảm nhận người xoa bóp bấm huyệt cho mình có nhiệt tình hay không, có tập trung hay đang lơ là nghĩ về chuyện khác, đang nóng giận hay đang buồn phiền, là người chu đáo cẩn thận hay hời hợt…
Người làm công việc xoa bóp bấm huyệt qua đôi tay của mình mà cảm nhận qua làn da của khách hàng, các vùng cơ cứng mềm, ấm hay lạnh, có bị đau vùng đó hay không? Đau này mới đau hay đau lâu rồi hay đau tái đi tái lại nhiều lần, cảm nhận hướng đi của từng thớ cơ, các bó cơ lớn nhỏ, sự sắp xếp của da cơ xương khớp tại mỗi vùng, cảm nhận các cấu trúc tự nhiên của cơ thể để điều chỉnh thủ thuật cho phù hợp…
Xoa bóp bấm huyệt không phải là công việc dễ dàng, bên cạnh sự học tập, năng khiếu trong cảm nhận là điều không phải ai cũng có được và chính điều đó đã tạo nên một người làm xoa bóp bấm huyệt giỏi.
Có năng khiếu nhưng cần được đào tạo bài bản
Năng khiếu là một tiền đề tốt, nhưng cần phải có kiến thức, kỹ năng, mới có thể thay đổi thái độ thực hiện tốt công việc được.Người khiếm thị cần có được lượng tri thức chuyên môn nhất định. Thao tác trên cơ thể con người nên người khiếm thị cần có những hiểu biết cơ bản về giải phẫu, sinh lý, các lý thuyết cơ bản về y học cổ truyền (kinh lạc, huyệt vị) bên cạnh kỹ thuật xoa bóp bấm huyệt được trau dồi, luyện tập thường xuyên.
Việc được đào tạo bài bản và đầy đủ để trang bị nhiều mặt về kiến thức, kỹ năng chuyên môn, thái độ cầu thị ham học hỏi giúp người khiếm thị, thăng hoa trong nghề nghiệp và có chứng chỉ đào tạo nghề hợp pháp giúp người khiếm thị có nghề nghiệp tốt, được mọi người và pháp luật công nhận, ổn định cuộc sống.
Đối với người khiếm thị đôi tay là năng khiếu trời cho, việc học tập với thể chất khiếm khuyết lại là khó khăn, khó trong việc học của họ và khó cho cả bên đào tạo. Về lý thuyết có thể nghe giảng và đọc sách chữ nổi.
Về thực hành, đối với người khiếm thị không thể thực hiện được bước quan sát.Vấn đề là truyền đạt như thế nào để người khiếm thị có thể bắt chước thao tác được, sau đó người hướng dẫn chỉnh sửa như thế nào để người học nắm bắt được, làm được.Khó khăn này vẫn có thể giải quyết được với điều kiện đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn từ phía người dạy và người học.
Phương pháp truyền đạt ở đây là cầm tay chỉ việc. Giờ thực hành, học viên được xếp thành hàng một ở giữa lớp, tay học viên phía sau đặt vào vai học viên phía trước để thao thác kỹ thuật xoa bóp bấm huyệt hoặc ngồi thành vòng tròn khép kín. Người hướng dẫn đầu tiên thực hiện một thủ thuật xoa bóp hoặc bấm một huyệt sau lưng một học viên, chỉ cách bấm, lực bấm. Thế là tất cả học viên, từng người, từng người một, cảm nhận thủ thuật của xoa bóp, cách bấm huyệt của người phía sau và làm theo. Bởi vậy, người đầu tiên làm đúng, đa số làm đúng, còn sai, tất cả đều sai.Người hướng dẫn sau khi thao tác trên người đầu tiên, lần lượt đến từng người chỉnh sửa lại cho đúng thủ thuật.người hướng dẫn cần phải quan sát kỹ hơn và quan tâm sát sao từng học viên. Điều thuận lợi là đa số người khiếm thị tiếp thu khá nhanh, và thường dồn hết tâm trí học.
Quá trình học tập cần lâu dài và kiên trì. Người khiếm thị có bàn tay cảm nhận tốt hơn và ít bị phân tâm trong công việc hơn vì khi xoa bóp, giác quan của họ tập trung vào bàn tay và không bị phân tâm bởi thị giác.
Trong quá trình theo dõi học tập Hội Đông y tỉnh đánh giá rất cao về ý thức học tập của các học viên, các học viên luôn đảm bảo đầy đủ về thời gian học tập, rất ít học viên nghỉ học. Trong khi học luôn tập trung chú ý nghe giảng, khi thực hành đều tích cực, nắm bắt chính xác các huyệt vị và kỹ thuật XBBH, nhiều học viên còn học hỏi thêm kỹ thuật châm cứu và giác hơi. Chính vì vậy sau khi kết thúc khóa học các học viên đều nắm được kiến thức cơ bản về lý luận đông y, hệ thống đường kinh và kinh lạc, vị trí các huyệt thường dùng, các kỹ thuật về xoa bóp bấm huyệt…qua kiểm tra đánh giá có nhiều học viên đạt loại giỏi. Từ những đôi bàn tay khéo léo của người mù, cùng với kiến thức đã được đào tạo, lòng say mê tận tụy ánh sáng sẽ đến với người mù từ đôi bàn tay, tạo nên cho người mù có niềm vui trong công việc, có thêm thu nhập để ổn định cuộc sống gia đình.
Bs Nguyễn Văn Lâm
