Đau dạ dày là triệu chứng chủ yếu của các bệnh ở dạ dày như: Viêm niêm mạc dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng trào ngược dạ dày, sa dạ dày ung thư dạ dày
Theo đông y gọi là: VỊ QUẢN THỐNG.
Nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh:
Nguyên nhân thưởng gặp: Tỳ vị hư hàn, vị nhiệt khí uất, can vị khí trệ thức ăn tích trệ, đờm ẩm, huyết ứ ngưng trệ. Tất cả những nguyên nhân trên đều làm rối loạn chức năng vận hoá và thăng giáng của vị khi gây nên đau dạ dày.
Trên lâm sàng thường gặp có 2 thể:
- Can khi phạm vị: Lo lắng, tức giận thất thường, khí uất làm thương tổn đến can, can khí hoành nghịch xúc phạm đến vị, vị khi bị trở ngại, sinh đau vùng dạ dày.
Triệu chứng: Bụng trên đầy chướng, đau xuyên lên ngực sườn, đau ra sau lưng, đau xuyên lên sườn, nôn, ợ hơi, ợ chua do dịch ở dạ dày tiết ra không chuyển hoá hết.
- Tỳ vị hư hàn: Vùng bụng trên (Vùng thượng vị) đau lâm dâm, nôn ra nước trong, thích nóng ghét lạnh, ấn vào đau giảm, người mệt mỏi không có sức, mạch trầm chì, thể này thuộc hư hàn.
- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ BẰNG Y HỌC CỔ TRUYỀN.
- CHÂM CỨU:
a.Can khí phạm vị:
Phép: Sơ can hoà vị
Huyệt vị: Trung quản, Kỳ môn, Nội quan, Túc tam lý, Dương lăng tuyền (Châm tả).
b.Tỳ vị hư hàn:
Phép: Ôn bổ tỳ vị làm chính.
Huyệt vị: Tỳ du, Vị du, Trung quản, Chương môn, Nội quan, Túc Tam lý. Châm bổ hoặc cứu.
*Ý nghĩa của huyệt: Trung quản chữa đau bụng vùng vị. Túc tam lý, Nội quan có tác dụng đặc hiệu chữa bệnh tiêu hoá. Ba huyệt này hợp thành một công thức chữa bệnh quen thuộc dùng chữa bệnh về tiêu hoá do vị khi mất điều hoà. Kỳ môn, Dương lăng tuyền để sơ tiết can khí. Trung quản, Vị du để ôn bổ tỳ vị.
Liệu trình châm cứu: Thời gian từ 7-10 ngày. Dùng máy điện châm kích thích điện lên huyệt, cắt cơn đau cho bệnh nhân. Châm mỗi ngày một lần các huyệt vị trên mỗi lần lưu kim từ 25 đến 30 phút.
- XOA BÓP, BẤM HUYỆT:
Xoa bóp, bấm huyệt những vùng huyệt trên Mỗi ngày một lần. Thời gian khoảng 30 phút vào các huyệt vị ở trên.
Kết hợp với cứu các huyệt: Cứu cách gừng hoặc cách tỏi huyệt Trung quản, Chương môn, Nội quan, Túc tam lý thời gian 3-5 phút.
- ÁP DỤNG ĐIỀU TRỊ
Tại khoa Y học cổ truyền Bệnh viện đa khoa huyện Yên Phong
(từ tháng 1 năm 2006 đến năm 2008)
Tổng số là: 146 BN.
Kết quả Điều trị: Khỏi: 118 BN chiếm tỷ lệ: 80,8%
Đỡ: 20 B.N chiếm tỷ lệ: 13,7%.
Không đỡ: 8 BN. Chiếm tỷ lệ: 5,5 %.
Một số bệnh án điển hình.
- Nguyễn Văn An 58 tuổi
Địa chỉ: xã Dũng Liệt – huyện Yên Phong – Bắc Ninh
Ngày vào viện: 25 /07/2008. Ngày ra viện: 05/08/2008
Bệnh nhân vào viện với chẩn đoán của phòng khám tây y là: Viêm niêm mạc dạ dày.
Kết quả nội soi dạ dày: Niêm mạc dạ dày xung huyết.
Vào khoa đông y bệnh viện huyện Yên Phong điều trị ngày 25/07/2008:
Vọng: Da niêm mạc hồng nhạt
Văn: Hơi thở có mùi hôi, tiếng nói bình thường.
Vấn: Theo bệnh nhân kể đau vùng thượng vị ăn vào thì đau, đau từng con vùng thượng vị đau lan lên ngực, thường ợ hơi ợ chua nóng rát vùng thượng vị. Ăn chua vào thì đau tăng hơn Bụng thường hay đầy tức khó chịu.
Thiết: Mạch trầm.
Chẩn đoán theo Đông Y: Vị quản thống.
Pháp: Ôn bố tỷ vị làm chính. Châm cứu: Khai thông kinh lạc.
Huyệt vị: Tỳ du, Vị du, Trung quản, Chương môn, Nội quan, Túc Tam lý, Chậm bổ hoặc cứu
Sau 10 ngày điều trị bệnh nhân khỏi ra viện hết đau bụng về nhà lao động bình thường
- Nguyễn Thị Chính 46 tuổi.
Địa chỉ: xã Tam giang – huyện Yên Phong – Bắc Ninh.
Ngày vào viện: 08/01/2010. Ra viện: 22/03/2010
Chẩn đoán tây Y: Loét dạ dày trào ngược.
Kết quả nội soi ở loét nhỏ dạ dày trào ngược thực quản.
Vào khoa đông y bệnh viện điều trị:
Vọng: Người gầy da xanh.
Văn: Hơi thở tiếng nói bình thường.
Vấn: Theo bệnh nhân kể Bệnh nhân đau dạ dày vùng thượng vị đã lâu, đau từng cơn, đau quanh rốn. Ăn vào đầu tăng hơn nhất là sau khi ăn khoảng 30 phút, kèm theo đầy bụng, ợ hơi, ở chùa nôn ra thức ăn.
Thiết: Mạch trầm trì
Chẩn đoán theo đông y : Vị quản thống
Pháp: Châm cứu các huyệt như trên để khai thông kinh lạc bổ khí huyết.
Sau 14 ngày điều trị tại khoa bệnh nhân khỏi bệnh hết đau ra viện về nhà làm việc bình thường.
Một số bệnh nhân khác đến khám tại phòng khám đông y được chẩn đoán là vị quản thống tôi khám và cấp thuốc uống hết 5 thang bệnh nhân đã ổn định.
- KẾT LUẬN
Với Phương pháp trên những năm tháng công tác tại khoa Y học cổ truyền thuộc bệnh viện đa khoa huyện Yên Phong hội Đông Y huyện Yên Phong tôi đã ứng dụng và điều trị bệnh Đau dạ dày (Vị quản thống) tại khoa Y học cổ truyền Bệnh viện đa khoa huyện Yên Phong cho nhiều bệnh nhân nằm viện điều trị tại khoa và khoa nội kết hợp châm cứu và uống thuốc sắc thu được nhiều kết quả tốt.
Lương Y: Nguyễn Thanh Hữu
Phó chủ tịch Hội Đông y Yên Phong
